Μέητζορ Μακκάουαν

Μετά την δραπέτευση του Κυριάκου από τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς το Σεπτέμβριο του 1956, παρέμεινα κρατούμενος μέχρι τις αρχές του 1958 όταν κατά εντελώς απροσδόκητο και απρόσμενο τρόπο απολύθηκα, αφού πέρασα και από το Πουργατόριο Πυροϊού.

Διατάχθηκα να παρουσιάζομαι καθημερινά στον Αστυνομικό Σταθμό Άλωνας και αργότερα στον κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Λευκωσίας.

Ο Αγώνας συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση και συχνά κατά τις παρουσιάσεις στον Αστυνομικό Σταθμό Λευκωσίας με καλούσε ο Μέρλιν ή ο Μακκάουαν για να συζητήσουμε για το κυπριακό.

Η συνομιλία κατέληγε πάντοτε στο ίδιο συμπέρασμα: «Αν συνεχισθεί ο Αγώνας της ΕΟΚΑ, μου έλεγε ο Μακκάουαν, θα βρούμε τον Κυριάκο και ξέρουμε και ποιο θα είναι το τέλος του και θα χάσει η Κύπρος τον άνθρωπό της».

Γνωρίζοντας ότι η απόλυσής μου απέβλεπε στην παρακολούθησή μου απέφευγα συστηματικά να 'ρθώ σε επαφή με τον Κυριάκο. Με πολλές προφυλάξεις που διευθέτησε ο ίδιος ο Κυριάκος τον συνάντησα για τελευταία φορά τον Μάιο του 1958 όταν διεξήγοντο οι Παγκύπριοι Αθλητικοί Αγώνες στο Δημοτικό Στάδιο στην Κερύνεια. Η συνάντηση έγινε με πολλές προφυλάξεις σε ένα αγροτόσπιτο κάτω από τον Άγιο Ιλαρίωνα χωρίς κανένα απρόοπτο.

Την 1η Ιουνίου 1958 βρήκα κάτω από την πόρτα του δωματίου που ενοικίαζα σε σπίτι στην οδό Κ. Παλαιολόγου, κατά μήκος των τοίχων της Λευκωσίας, ένα γράμμα που απευθύνετο προς τον Κυριάκο και έγραφε απ' έξω τα δύο τελευταία του ψευδώνυμα «Μήτρον» πρώην «Ξενίαν». Ήταν κλειστός φάκελος με speed fix κατά τον ίδιο τρόπο που οι τομεάρχες της ΕΟΚΑ αλληλογραφούσαν μεταξύ τους και με τον Διγενή.

Άνοιξα τον φάκελο και με έκπληξη διάβασα μία δακτυλογραφημένη επιστολή δύο σελίδων που υπεγράφετο από τον αρχηγό του Special Branch Major McGowan και απευθύνετο προς τον Κυριάκο.

Παραθέτουμε απόσπασμα όπως δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» στις 2 Απριλίου 1961.

«Είναι δύο χρόνια τώρα που συναντηθήκαμε στην Ομορφίτα την τελευαταίαν φορά και ελπίζω να με θυμάσθε. Όσον αφορά εμένα ουδέποτε θα λησμονήσω τες ατέλειωτες σοβαρές συζητήσεις που είχαμε επί όλων των θεμάτων.
Γράφω σε σένα διότι μεταξύ των στελεχών της οργανώσεως έχεις κρίσιν δικήν σου και πιστεύεις απόλυτα εις τον σκοπόν δια τον οποίον πολεμάς. Θέλω να σου παραθέσω τους κινδύνους εκ του ενδεχομένου συγκρούσεως των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και των κομμουνιστών καθώς και από την ανησυχητικήν στάσιν των Τούρκων που δεν αποκλείει διακοινοτικήν σύρραξιν. (Εδώ ήτο πολύ προφητικός ο κ. ανακριτής, διότι πράγματι εντός ολίγων ημερών είχαν αρχίσει αι Τοuρκικαί βιαιοπραγίαι). Το ενδεχόμενον μιας τοιαύτης συρράξεως, θα είναι η διχοτόμησις. Δι' αυτό σε καλώ ψύχραιμα και λογικά να σκεφθής τι μπορεί να γίνη διά να μη τερματισθεί η ανακωχή, με αποτέλεσμα να επαναρχίση ο ένοπλος αγώνας. Δεν σου ζητώ πράγματα που δεν αναποκρίνονται προς την σταθερότητα του χαρακτήρος σου ως αγωνιστού και ως ανωτέρου ανθρώπου, διότι ουδέποτε επίστευα ότι θα έπραπες κάτι τέτοιο, απευθύνομαι όμως προς εσένα ως προς ένα ειλικρινή και τίμιον αγωνιστήν που πιστεύει δι' εκείνο που πολεμά, δια να αναμετρήση το πραγματικόν συμφέρον της Κύπρου».
Και η επιστολή καταλήγει:
«Συγχαρητήρια για το κατόρθωμα της δραπετεύσεως σου εις Καραβάν».

Μέητζορ ΜΑΚΚΑΟΥΑΝ

Το περιεχόμενο της επιστολής είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τις εξελίξεις που ακολούθησαν από τον Ιούνιο του 1958 μέχρι το πέρας του Αγώνα και αποκάλυπτε τις απροκάλυπτες ενέργειες των Άγγλων και τους σχεδιασμούς τους για το μέλλον της Κύπρου και τις σχέσεις μας με τους τουρκοκυπρίους.

Λίγες μέρες μετά την αποστολή της επιστολής, αρχές Ιουνίου 1958, άρχισαν οι τουρκικές βιαιοπραγίες στον Άγιο Κασσιανό.

Λόγω της σοβαρότητας του περιεχομένου της επιστολής Μακκάουαν, ο Κυριάκος την έστειλε στον Διγενή, ο οποίος αφού έλαβεν γνώσιν του περιεχομένου και των προθέσεων των Μυστικών Υπηρεσιών των Άγγλων, την επέστρεψε στον Κυριάκο.

Την επιστολή Μακκάουαν κατ' εντολή του Κυριάκου την διεφύλαξε ο τότε Γυμνασιάρχης Γυμνασίου Κερύνειας κος Κλεάνθης Γεωργιάδης, την οποία μου παρέδωσε μετά την λήξη του Αγώνα.

Γιαννάκης Μάτσης